RED Consulting – Στρατηγικής Έξυπνης Εξειδίκευσης στην Πελοπόννησο (RIS)
Περιφερειακή Εξειδίκευση Εθνικής Στρατηγικής Έξυπνης Εξειδίκευσης της Περιφέρειας Πελοποννήσου
Η Εθνική Στρατηγική Έξυπνης Εξειδίκευσης (ΕΣΕΕ) 2021-2027 εγκρίθηκε από τον Υπουργό Ανάπτυξης και Επενδύσεων (Απόφαση 66021/ΦΕΚ Β’ 3359 – 30.06.2022) ύστερα από θετική εισήγηση του Συμβουλίου Εθνικής Στρατηγικής Έξυπνης Εξειδίκευσης.
Η Στρατηγική Έξυπνης Εξειδίκευσης χαρακτηρίζεται από τον προσδιορισμό στρατηγικών περιοχών παρέμβασης (προτεραιότητες), στις οποίες επικεντρώνονται οι επενδύσεις. Ο προσδιορισμός των προτεραιοτήτων βασίζεται τόσο στην ανάλυση των ισχυρών σημείων και των δυνατοτήτων της οικονομίας όσο και στη Διαδικασία Επιχειρηματικής Ανακάλυψης (ΔΕΑ) στην οποία συμμετέχουν τα ενδιαφερόμενα μέρη. Η ΔΕΑ είναι εξωστρεφής προσέγγιση, υιοθετεί μια ευρεία άποψη για την καινοτομία και υποστηρίζεται από αποτελεσματικούς μηχανισμούς παρακολούθησης.
Η πραγματοποιηθείσα ανάλυση κατά τον σχεδιασμό της νέας Εθνικής Στρατηγικής Έξυπνης Εξειδίκευσης (ΕΣΕΕ) οδήγησε στον προσδιορισμό οκτώ τομέων προτεραιότητας, στους οποίους η χώρα παρουσιάζει πλεονεκτήματα και στους οποίους θα μπορούσε να στηριχθεί η μετάβαση σε ένα νέο αναπτυξιακό πρότυπο. Οι τομείς αυτοί είναι οι εξής:
- Αγροδιατροφική Αλυσίδα
- Βιοεπιστήμες, Υγεία, Φάρμακα
- Ψηφιακές Τεχνολογίες
- Αειφόρος Ενέργεια
- Περιβάλλον και Κυκλική Οικονομία
- Μεταφορές & Εφοδιαστική Αλυσίδα
- Υλικά, Κατασκευές & Βιομηχανία
- Τουρισμός, Πολιτισμός και Δημιουργικές Βιομηχανίες
Οι ανωτέρω οκτώ τομείς προτεραιότητας είναι παρόμοιοι με τους αντίστοιχους της περιόδου 2014- 2020.
Οι Περιφέρειες έχουν εξειδικεύσει τις προτεραιότητές τους στο πλαίσιο των ανωτέρω οχτώ τομέων με τις προτεραιότητες αυτές να αποτελούν και την αντίστοιχη περιφερειακή εξειδίκευση της ΕΣΕΕ.
Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζονται οι βασικοί τομείς προτεραιότητας της Περιφερειακής Εξειδίκευσης της ΕΣΕΕ της Περιφέρειας Πελοποννήσου για την περίοδο 2021-2027 οι οποίοι προέκυψαν ύστερα από σχετική ανάλυση/μελέτη της ΕΥΔ του Προγράμματος «ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ».
Πίνακας 1 – Τομείς προτεραιότητας Περιφερειακής Εξειδίκευσης της ΕΣΕΕ για την Περιφέρεια Πελοποννήσου 
Διαδικασία Επιχειρηματικής Ανακάλυψης
Η Διαδικασία Επιχειρηματικής Ανακάλυψης είναι μια «εκ των κάτω προς τα πάνω» διαδικασία εντοπισμού και εξειδίκευσης των στρατηγικών περιοχών στις οποίες επικεντρώνονται οι επενδύσεις στην καινοτομία. Είναι μια συνεχής διαδικασία, ενεργή σε όλα τα στάδια της Στρατηγικής Έξυπνης Εξειδίκευσης: τη διαμορφώνει, την ανατροφοδοτεί, την τροποποιεί, την εμπλουτίζει.
Στόχος της ΔΕΑ είναι να εντοπίσει και να αναδείξει τις προτεραιότητες μεταξύ κρίσιμων δραστηριοτήτων που συνδέουν την έρευνα και την καινοτομία με την οικονομική ανάπτυξη και την κοινωνική ευημερία, αξιοποιώντας τις ιδιαιτερότητες και δυνατότητες της χώρας αλλά και της κάθε Περιφέρειας. Τα δε αποτελέσματά της αποτελούν άμεση εισροή για την εξειδίκευση των δράσεων στο πλαίσιο των ειδικών στόχων 1i, 1iii (των σχετικών με την έξυπνη εξειδίκευση) και 1iv. Στη συνέχεια αφού εξειδικευθούν οι σχετικές δράσεις θα ακολουθήσει η εξειδίκευση και η δημοσίευση των σχετικών προσκλήσεων χρηματοδότησης.
Αρμόδιο όργανο για την διενέργεια της ΔΕΑ στην Περιφέρεια Πελοποννήσου είναι η Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης του Προγράμματος «ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ» ενώ με την Απόφαση Περιφερειάρχη Α.Π 37390/26.10.22 – ΦΕΚ Υ.Ο.Δ.Δ. 1028 – 03.11.2022) έχει συσταθεί το Περιφερειακό Συμβούλιο Έρευνας και Καινοτομίας (ΠΣΕΚ).
Στην εικόνα που ακολουθεί παρουσιάζεται η δομή διακυβέρνησης της Στρατηγικής Έξυπνης Εξειδίκευσης σε Περιφερειακό Επίπεδο σύμφωνα με την Εγκεκριμένη Εθνική Στρατηγική Έξυπνης Εξειδίκευσης.
Δομή Διακυβέρνησης της ΣΕΕ σε Περιφερειακό Επίπεδο 
Χαρακτηριστικά της Διαδικασίας Επιχειρηματικής Ανακάλυψης
Η Διαδικασία Επιχειρηματικής Ανακάλυψης είναι :
- Δυναμική και συνεχής, μέρος του κύκλου σχεδιασμού, υλοποίησης και αξιολόγησης της ΕΣΕΕ,
- Συστηματοποιημένη και τεκμηριωμένη, με δομή, ρόλους και διαδικασίες,
- Συμμετοχική «από κάτω προς τα πάνω» διαδικασία, με επαρκή και ισότιμη εκπροσώπηση των φορέων της τετραπλής έλικας,
- Με την απαιτούμενη ανάλυση των τομέων προτεραιότητας (δηλαδή επαρκή βαθμό λεπτομέρειας),
- Εστιασμένη (και) στην ανάδειξη νέων / αναδυόμενων δραστηριοτήτων,
- Ολοκληρωμένη, αναδεικνύοντας και τις προτεραιότητες στο πεδίο των δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού, καθώς και την προοπτική διαπεριφερειακών και διεθνών συνεργασιών.
Η ΔΕΑ και ο μηχανισμός εφαρμογής της θα πρέπει να διασφαλίζουν την ισότιμη και επαρκή εκπροσώπηση όλων των παραγόντων (φορείς τετραπλής έλικας), οι οποίοι εμπλέκονται στην επικαιροποίηση και την περαιτέρω εξειδίκευση των τομέων προτεραιότητας της ΕΣΕΕ και τον εντοπισμό των εστιών ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος.
Οι φορείς της τετραπλής έλικας είναι οι εξής :
- Επιχειρήσεις της Περιφέρειας Πελοποννήσου,
- Φορείς παροχής γνώσης ((πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα),
- Αρμόδιοι φορείς του ευρύτερου δημόσιου τομέα,
- Φορείς της κοινωνίας των πολιτών.
Η ΔΕΑ σε εθνικό επίπεδο έχει εξειδικευθεί σε οκτώ τομείς προτεραιότητας σε 2ο και 3ο επίπεδο (περιοχές παρέμβασης και προτεραιότητες αντίστοιχα). Στόχος της Περιφέρειας Πελοποννήσου μέσω της ΔΕΑ είναι να προχωρήσει – πάντα στο πλαίσιο των 8 τομέων προτεραιότητας – στον προσδιορισμό των δικών της περιοχών παρέμβασης και προτεραιοτήτων (2ο και 3ο επίπεδο αντίστοιχα). Τα αποτελέσματα που θα προκύψουν από τη διενέργεια της ΔΕΑ σε περιφερειακό επίπεδο μπορεί να εμπίπτουν στις περιοχές παρέμβασης και τις προτεραιότητες που έχουν ήδη αναδειχθεί σε εθνικό επίπεδο ή να καταλήγουν σε νέες περιοχές παρέμβασης ή/και προτεραιότητες.
Η Διαδικασία Επιχειρηματικής Ανακάλυψης είναι μία συνεχής διαδικασία η οποία ακολουθεί των παρακάτω κύκλο :
Τομείς Προτεραιότητας RIS3 Πελοποννήσου
Η Έξυπνη Εξειδίκευση στοχεύει στον εντοπισμό των μοναδικών χαρακτηριστικών της Περιφέρειας Πελοποννήσου, επισημαίνοντας τα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα της Περιφέρειας, εστιάζει στους κλάδους-πρωταθλητές της περιφερειακής οικονομίας και στοχεύει στην ενίσχυση των περιφερειακών συστημάτων καινοτομίας, την μεγιστοποίηση των ροών γνώσης και διάχυση των οφελών της καινοτομίας σε όλο το εύρος της περιφερειακής οικονομίας.
Οι στρατηγικοί τομείς και οι κλάδοι που εστιάζεται η Περιφερειακή Στρατηγική Έξυπνης Εξειδίκευσης στην Περιφέρεια Πελοποννήσου είναι οι ακόλουθοι:
Τουρισμός-Πολιτισμός & Δημιουργική Βιομηχανία
Κλάδοι των μεταφορών, των ξενοδοχείων και των καταλυμάτων, των επισιτιστικών επαγγελμάτων, τουριστικών πρακτορείων και γραφείων, υποδομές (αεροδρόμια, λιμάνια), το φυσικό περιβάλλον, η πρόσβαση στους αρχαιολογικούς χώρους, μουσεία οι προσφερόμενες υπηρεσίες, το οικιστικό περιβάλλον κ.λπ.
Αγροδιατροφικός Τομέας
Πρωτογενής τομέας, Αγροτικά Προϊόντα, Μεταποίηση Τροφίμων, Έξυπνη Γεωργία – Κτηνοτροφία, Φιλοπεριβαλλοντική Γεωργία – Κτηνοτροφία και Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή, Ιχνηλασιμότητα και Ασφάλεια Τροφίμων στον Αγροδιατροφικό τομέα, Κυκλική Οικονομία κ.λπ.
Οριζόντιοι Υποστηρικτικοί Τομείς
Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών, Στήριξη νεοφυών επιχειρήσεων στον τομέα του τουρισμού και σε δραστηριότητες που συνδέονται με τον πολιτισμό και τη δημιουργία, Ενίσχυση καινοτομίας για την ανάπτυξη εφαρμογών που αξιοποιούν ανοικτά δεδομένα για την παροχή υπηρεσιών προστιθέμενης αξίας σε σχέση με τους τουριστικούς προορισμούς.
Μεταποιητική Βιομηχανία & Λοιποί Δυναμικοί Τομείς
Παραγωγή προϊόντων ξύλου, μετάλλου, προϊόντων από μη μεταλλικά ορυκτά, παραγωγή ειδών από πλαστικό, ειδών συσκευασίας, μηχανημάτων, οργάνων και δομικών υλικών, μαρμάρου